zondag 3 augustus 2014

De haiku als metafoor



Een haiku heeft een aantal kenmerken. Zo verwoordt hij bijvoorbeeld het bijzondere in het algemene.
Wij lopen vaak aan de dag met al zijn ‘dingen’ voorbij. Totdat wij iets bijzonders zien. We onthouden dat beeld en praten er later over met bijvoorbeeld vrienden. Een enkeling schrijft een haiku over wat is waargenomen.


weids zomerlandschap -
het wandelpad verdwijnt
halverwege

Teuntje Knops 2014


Behalve de prachtige poëtische omschrijving van een zomers landschap, lijkt de inhoud niet bijzonder. Op vele plaatsen kunnen we een dergelijk tafereel immers aantreffen. Prent de haiku maar in het hoofd en stel jezelf een plateau in een heuvellandschap voor. De zon schijnt uitbundig en het is windstil. Voor je ligt een wandelpad waarlangs bloemrijke velden. Verderop verdwijnt het wandelpad. Je tuurt naar de horizon en het enige wat nog zichtbaar is, is een kerktoren die zindert in de verzengende zon. Direct nadat de dichter het beeld dat zij waarnam in een haiku schetste, dacht zij na over de betekenis daarvan. De vliegramp boven de Oekraïne was haar leidraad. Twee geliefden met nog een heel leven voor zich, (weids zomerlandschap), lopen samen op. Dan ineens houdt het op, het wandelpad verdwijnt -

De haiku, in eerste instantie qua betekenis niet heel bijzonder, krijgt nu een geheel andere lading. Als reactie op de haiku schreef ik:


over het maïsveld
zwelt regengeroffel aan
nergens onderdak

Tino van Kampen 2014



Daar sta je dan midden in het polderlandschap en nergens beschutting. Ik moest denken aan een ander conflict, dat in de Gaza woedt. Ik wil mij nu niet in een politieke discussie mengen, maar het menselijke benadrukken. De totale reddeloosheid. Mensen zoals jij en ik overgelaten aan… niets.

De haiku is, mits goed geschreven en gelezen niet zomaar een drieregelig gedichtje. Maar bijzonder tussen het gewone alledaagse, juist als metafoor.

Tino van Kampen