donderdag 25 mei 2023

Denken over kennis en ervaring

Ooit was ik lid van een filosofische nieuwsgroep, waarin veel discussie was. Toen hij zou worden opgeheven, vroeg de organisatie of mijn vriend en ik hem wilde voortzetten. Wij hebben dat met plezier gedaan. Onderstaand stukje zou daarop geplaatst kunnen worden, als de nieuwsgroep nog betond.  

Veel van onze kennis gaat uit van een (zintuigelijke) ervaring. Neem de zomerzon bijvoorbeeld. Wij zien de zon aan een wolkeloze hemel. Er is weinig wind. Het voelt aangenaam warm aan. Later op de dag wordt het warmer, wat benauwder en dus minder aangenaam. Omdat dit vaker voorkomt, hebben wij kennis van een dergelijke indruk.

Er zijn voorwaarden voor een ervaring, noodzakelijke verbanden die eraan vooraf gaan. Benauwdheid ervaren bijvoorbeeld. De zon staat in de zomer dichter bij de plaats op aarde waar wij leven. Het is dan dus warmer. De warmte verdampt het vocht en verplaatst het naar de atmosfeer om ons heen. De damp neemt plaats in, zuurstof wordt verdrongen. Het wordt benauwder.

Iets wat veel op een ervaring lijkt is een gewaarwording, een verschijnsel. Een gewaarwording is een ding (object) op zichzelf. Er gaat (voor diegene die het voor zich ziet) op dat moment niets aan vooraf. Het is gewoon benauwd, basta. Kennis van de gewaarwording, is extern en zeker niet van dat moment.

Het leuke is, vind ik zelf, je krijgt door (deze) filosofie heel andere ideeën over wat je voor je ziet. Is het een ervaring, of een verschijnsel. En wat weet ik daarover …

Dit stukje is gebaseerd op het denken van Simone Weil.

      

Geen opmerkingen:

Een reactie posten